ماه رمضان در حالی در لبنان آغاز می‌شود که با گرانی نان و روغن نباتی، چیدن یک سفره ساده افطار نیز برای بسیاری دشوار است. این کشور که در سال‌های اخیر دستخوش‌ بحران‌های پیاپی بود و با تورم دست‌وپنجه نرم می‌کرد با شروع جنگ در اوکراین خود را در بحرانی مضاعف می‌بیند.

به گزارش گاردین،‌ بیش از ۶۰ درصد گندم وارداتی لبنان از اوکراین وارد می‌شد. محدود بودن ذخیره‌های گندم لبنان وضعیت را بحرانی‌تر می‌کند. در انفجار بزرگ اوت ۲۰۲۰ در بندر بیروت که بیش از ۲۰۰ قربانی برجای گذاشت، انبارهای اصلی غلات ویران شدند. گفته می‌شود ذخیره گندم این کشور تنها برای شش هفته کافی است.

دولت لبنان قصد دارد گندم وارداتی از اوکراین را با واردات از هند،‌ قزاقستان و ایالات متحده جایگزین کند. مسیرهای طولانی‌تر به معنای قیمت بیشتر است.

عباس حاج حسن،‌ وزیر کشاورزی لبنان گفت: «در حال حاضر بحران گندم در لبنان وجود ندارد.»

اما قفسه‌های تهی در فروشگاه‌ها چیز دیگری می‌گویند. بوجا هوجا، مدیر سازمان مراقبت بین‌المللی در لبنان گفت: «از ۲۴ فوریه تا ۲۱ مارس شاهد ۱۴ درصد افزایش در قیمت‌های مواد خوراکی بوده‌ایم. قیمت نان ۲۷ درصد افزایش یافت. شکر سفید ۷۲ درصد. روغن آفتابگردان ۸۳ درصد.»

نگرانی دیگر افزایش قیمت سوخت است که به‌نوبه خود بر قیمت برق و آب تاثیر می‌گذارد.

سومالی کشور دیگری است که حتی پیش از جنگ اوکراین نیز دچار بحران بود. بدترین خشکسالی چهار دهه اخیر در این کشور و اوج گرفتن خشونت‌ تروریست‌های جهادی و بحران سیاسی زندگی را برای مردم دشوار کرده بود. جنگ در اوکراین همه چیز را بدتر کرد.

محمد عثمان،‌ تاجری از کشور سومالی به خبرگزاری فرانسه گفت: «یک هفته پیش یک ظرف ۲۰ لیتری روغن نباتی ۲۵ دلار قیمت داشت. امروز قیمت آن ۵۰ دلار است. یک لیتر گازوئیل ۰.۶۵ دلار قیمت داشت و امروز ۱.۸۰ دلار است. وحشتناک است.»

سومالی از سال ۲۰۲۰ دچار خشکسالی است و سازمان ملل هشدار داد اگر باران‌ کافی در چند هفته آینده نبارد، این کشور ممکن است دچار قحطی شود. در آخرین قحطی سومالی در سال ۲۰۱۱ نزدیک به ۲۶۰ هزار تن از گرسنگی جان‌ باختند.

دهه‌ها است که در مصر نان یارانه‌ای ارزان‌قیمت، نقشی حیاتی در زیست مردم دارد؛ اما به‌زودی ممکن است قیمت ثابت نان افزایش یابد. مصر بزرگ‌ترین واردکننده گندم جهان است و بر اساس آمار سازمان ملل سال گذشته بیش از ۷۰ درصد گندم خود را از روسیه یا اوکراین وارد کرد. علی مصلحی، وزیر تدارکات مصر در ماه گذشته از مصری‌ها خواست نگران نباشند و گفت ذخیره‌های این کشور برای دست‌کم چهار ماه کافی است.

بااین‌حال قیمت نان یارانه‌ای در مصر افزایش خواهد یافت. عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهوری مصر حتی پیش از جنگ گفته بود: «اینکه ۲۰ نان را به قیمت یک نخ سیگار بفروشیم واقع‌بینانه نیست. باید به این روند پایان داد.»

به نظر می‌رسد اکنون دیگر چنین اقدامی ناگریز باشد. اما در کشوری که نزدیک به یک‌سوم مردمانش زیر خط فقر زندگی می‌کنند، آیا دولت آمادگی پیامدهای اجتماعی گران کردن نان را دارد؟

کریستالینا جورجیوا، مدیر صندوق بین‌المللی پول هفته گذشته هشدار داد: «وقتی قیمت‌ها به‌شدت افزایش یابند و مردم فقیر توان سیر کردن خانواده خود را نداشته باشند به خیابان‌ها خواهند آمد.»